POZNAJ NAZWIJ – Niebezpieczny barszcz Sosnowskiego. – Strona internatu SOSW dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnych im. Prof. Zofii Sękowskiej w Lublinie

Zbliża się okres wakacyjny, wybierzemy się nad wodę, długie spacery, wycieczki rowerowe czy piesze wędrówki. Poznajmy wiedzę o roślinie, która na pierwszy rzut oka w żaden sposób nie wygląda groźnie. Występuje nie tylko na nieużytkach czy łąkach poza miastem, ale coraz częściej także bardzo blisko skupisk ludzkich, to niebezpieczna dla zdrowia, parząca roślina, która została zawleczona do Polski z Kaukazu pod koniec lat. 50 XX wieku.
– Jest to gatunek rośliny należący do rodziny – baldaszkowatych (selerowatych), do której należy również seler, marchew, koper i inne rośliny użytkowe.
– Roślina ta wydziela soki, które mają właściwości drażniące, powodujące przede wszystkim niebezpieczne oparzenia skóry (II i III stopnia) z pęcherzami, które w skrajnych przypadkach prowadzą nawet do śmierci. Barszcz Sosnowskiego występuje naturalnie w regionach środkowej i wschodniej części Kaukazu oraz w północno-wschodniej Turcji. Niestety, barszcz Sosnowskiego to roślina trudna do zwalczenia, przez co objęta jest prawnym zakazem zarówno uprawy jak i sprzedaży w całej Polsce.
– Barszcz Sosnowskiego rośnie w szybkim tempie na niewielkim obszarze, ponieważ posiada szybką zdolność do regeneracji, a duża ilość nasion znajdujących się w glebie sprawia, że barszcz Sosnowskiego może kiełkować nawet kilka lat. Ta niebezpieczna roślina spotykana jest najczęściej przy drogach lub na łąkach, czyli miejscach rzadko użytkowanych przez człowieka. Może rosnąć również na pastwiskach, nad brzegiem rzek czy jezior oraz w parkach i ogrodach. Coraz częściej obserwuje się występowanie barszczu Sosnowskiego w lasach olchowych.
– Barszcz Sosnowskiego może mieć od jednego do czterech metrów wysokości. Jednocześnie jest to największa roślina zielna w Europie. W obrębie prostych łodyg rozmieszczone są duże pierzaste liście, które tworzą gęste kępy. Rozpoznać go można również po kwiatach, które swoim wyglądem przypominają kwiaty kopru. Korzeń barszczu Sosnowskiego może osiągać nawet 2m długości, co jest jednym z czynników sprawiających, że tak trudno wyplenić roślinę.
– Jedna roślina barszczu Sosnowskiego może posiadać łącznie nawet dwadzieścia tyś. malutkich kwiatów, z których tworzą się okrągłe owocowe w kolorze oliwkowym przypominające owoce kopru. W liściach, owocach oraz łodygach barszczu Sosnowskiego znajdują się przewody, które wypełnione są olejkami eterycznymi – stąd bierze się charakterystyczny zapach rośliny.
– Barszcz Sosnowskiego występuje właściwie w całej Polsce, roślina niesie sobą największe niebezpieczeństwo w okresie kwitnięcia i owocowania, czyli w okresie wysokiej temperatury na zewnątrz. Wówczas do oparzenia może dojść nawet poprzez pośredni kontakt z barszczem Sosnowskiego, gdyż niebezpieczne związki wydostają się z rośliny w formie oprysków i lokalizują się na skórze osób, które znajdują się niedaleko.
– Za toksyczność barszczu Sosnowskiego odpowiedzialny jest olejek eteryczny znajdujący się w roślinie. Wywołuje on oparzenie w momencie, gdy skóra, która miała kontakt z olejkiem, zostanie wystawiona na działanie promieniowania słonecznego. Niestety, powoduje to często nieświadome zagrożenia osób mających kontakt z trującą rośliną. Pierwsze objawy oparzenia barszczem Sosnowskiego pojawiają się w ciągu 30 minut do dwóch godzin od kontaktu z chwastem. To jaka będzie reakcja skórna zależy w dużej mierze od wrażliwości skóry oparzonego oraz tego jak wysoka jest temperatura na zewnątrz.
– Na początku na skórze pojawia się zaczerwienienie, a następnie tworzą się pęcherze wypełnione surowiczym płynem. Poparzeniu może towarzyszyć intensywny ból i uciążliwy świąd skóry. Nasilenie objawów zależy od tego, jak dużo olejku eterycznego osadziło się na skórze, jak mocna była ekspozycja na światło oraz od indywidualnych cech organizmu. Kontakt z barszczem Sosnowskiego skutkować może poparzeniami drugiego i trzeciego stopnia. Stan zapalny może utrzymywać się około trzech dni. Następnie po około 7 dniach poparzone miejsca ciemnieją (tzw. hiperpigmentacja) i mogą utrzymywać się w takim stanie nawet kilka miesięcy. Natomiast podrażnione miejsca mogą nawet przez kilka lat być wrażliwe na działanie ultrafioletowe. Po tym czasie mogą pozostać nieestetyczne blizny. Jeżeli obszar kontaktu był duży, a pomoc nie została szybko udzielona, uszkodzona skóra może ulec martwicy.
– Oprócz poparzeń skórnych, związki chemiczne zawarte w soku barszczu Sosnowskiego mogą również wywoływać: podrażnienia dróg oddechowych, nudności, wymioty, bóle głowy, zapalenie spojówek.
– Należy również pamiętać, że samo przebywanie w pobliżu barszczu Sosnowskiego może być niebezpieczne. Wszystko za sprawą zawartych w nim olejków eterycznych, których wdychanie może wywołać bóle i zawroty głowy oraz nudności. Dlatego osoby, które eliminują barszcz kaukaski w odzieży ochronnej, nie powinny tego robić przez zbyt długi czas.
– Poparzenia barszczem Sosnowskiego mogą prowadzić do groźnych powikłań, szczególnie u osób nadwrażliwych. Może dojść do martwicy tkanek, a w konsekwencji amputacji całej kończyny.