Proekologiczna filozofia zero waste, zyskuje ostatnimi czasu coraz większe rzesze zwolenników.
W dobie pandemii COVID- 19, kiedy świat zmuszony jest by zwolnić i zastanowić się nad sensem rozwoju cywilizacji w dotychczasowym kierunku, a przede wszystkim pędzącego konsumpcjonizmu, zaczynamy widzieć i doceniać to co oferuje nam natura i to jak została przez nas zniszczona  zaniedbana. Naszej planecie jest obojętne co motywuje nas do proekologicznego działania . Każdy z nas może natomiast przyczynić się do zmiany otaczającej nas rzeczywistości  i tworzenia nowych standardów. Ty również możesz dołożyć swoją małą cegiełkę do globalnego sukcesu ekologicznego, by pomóc naturze odetchnąć. Nasze codzienne wybory i starania, małe gesty, mogą mieć duży wpływ na środowisko. Zróbmy pierwszy krok, on jest najtrudniejszy.

Czym jest więc tak modny ostatnio trend nazwany zagadkowo ZERO WASTE?

Zero waste (dosł. tłumacz. z języka ang. „zero odpadów”, „zero marnowania”) to styl życia, którego główną ideą jest zmniejszenie ilości generowanych śmieci, korzystanie z materiałów biodegradowalnych oraz szerzenie świadomości na temat segregacji odpadów.  Według ludzi zaangażowanych w ruch zero waste, za każdym wyborem konsumenckim powinna stać wiedza o jego konsekwencjach oraz troska o sytuację przyszłych pokoleń.

Definicja przyjęta przez Zero Waste International Alliance (ZWIA) to: „Zero Waste to ochrona wszystkich zasobów poprzez odpowiedzialną produkcję, konsumpcję, ponowne wykorzystanie  i odzyskiwanie wszystkich produktów, opakowań i materiałów, bez ich spalania, oraz bez zrzutów do ziemi, wody lub powietrza, które zagrażają środowisku lub zdrowiu ludzkiemu.”

Chodzenie z własną materiałową torbą lub siatką i rezygnowanie w sklepie z jednorazowej foliowej siateczki stało się symbolem stylu zero waste.

Zróbmy pierwszy krok, on jest najtrudniejszy,

Ruchem „Zero waste” rządzi pięć podstawowych zasadach, nazywanych w skrócie „5R”:

1. Refuse  (odmawiaj) – nie gódź się na zbędne zanieczyszczenia, odmawiaj ulotek reklamowych, jednorazowych opakowań, a także wszelkich produktów wyprodukowanych ze szkodą dla środowiska, generujących odpady i zanieczyszczenia.
2. Reduce (ograniczaj) – ograniczaj zakupy i dąż do minimalizmu, otaczaj się tylko tym, czego faktycznie używasz i co jest ci niezbędne do życia.
3. Reuse (używaj ponownie) – szukaj nowych zastosować dla starych przedmiotów, zamiast je wyrzucać,używaj wielorazowych opakowań (na przykład słoika po ogórkach konserwowych używaj do robienia przetworów lub kupowania i przechowywania ryżu), termosów, naczyń,             a nawet artykułów higienicznych).
4. Recycle (segreguj i przetwarzaj)  – segreguj i przetwarzaj odpady, zadbaj o to, żeby zbędne rzeczy zostały przerobione na coś pożytecznego. Segreguj śmieci (papier można przetwarzać 6-krotnie) i zanoś do stosownych punktów, przerabiaj co się da, podaruj przedmiotom drugie życie.
5. Rot (kompostuj)  kompostuj odpadki organiczne, wybieraj rozwiązania biodegradowalne, stosuj to, co po zużyciu, może trafić na kompost (na przykład drewnianą szczoteczkę do zębów).

Do powyższych zasad można dodać kolejne dwa punkty:

1. Repair (naprawiaj) – łataj ubrania, noś buty do szewca, spawaj pękniętą ramę roweru itp. Itd.
2. Remember (pamiętaj) – ucz się żyć świadomie, pamiętaj, że twoje wybory konsumenckie i to jak spędzasz czas mają wpływ na środowisko. Pamiętaj też o wszystkich powyższych zasadach

Wdrożenie tych wszystkich eco-ograniczeń do codziennego życia nie jest łatwe, wymaga zmiany przyzwyczajeń i rezygnacji z wielu udogodnień, z których korzystamy każdego dnia. Dlatego wielu poczatkujących „wyznawców” zero waste zaczyna od tzw. „less waste”, czyli stopniowego ograniczania się.

Bez jednorazowych opakowań

Jak wynika z raportu IQS w pierwszej kolejności jesteśmy w stanie zrezygnować z dań na wynos, które generują ogromne ilości śmieci. Na zestaw jednego dania składają się często: styropianowe pudełko, plastikowe sztućce, pojemniki na surówkę i sosy, dodatkowo spakowane w foliową siatkę. Już w 2021 roku używanie tego rodzaju plastikowych naczyń jednorazowego użytku będzie całkowicie zakazane w Unii Europejskiej. Dużo trudniej jest Polakom zrezygnować z zakupu napojów w plastikowych butelkach – tylko 29 proc. respondentów zdecydowanie wybiera napój w szklanym lub kartonowym opakowaniu, jeśli ma wybór.

Produkty na wagę

W dążeniu do ograniczenia produkcji śmieci, coraz więcej sprzedawców żywności ekologicznej zachęca do kupowania produktów na wagę i przynoszenia własnych pojemników. Asortyment jest zachęcający, bo obejmuje nie tylko pieczywo, warzywa i owoce, ale również kasze, mąki, makarony czy bakalie. Wystarczy zabrać na zakupy własne słoiki na sypkie produkty, bawełniane i papierowe torby na warzywa i owoce.

Lepsze opakowania

„Lepsze” oznacza bardziej przyjazne dla środowiska. W pierwszej kolejności są to opakowania z naturalnych surowców, ulegające biodegradacji. Coraz bogatszą ofertę zapewniają producenci żywności ekologicznej, korzystający z nowoczesnych technologii np. wykorzystujących biopolimery na bazie mączki kukurydzianej lub siatki na warzywa i owoce wytwarzane z surowców pochodzenia roślinnego. Główną ich zaletą jest to, że są w 100 proc. biodegradowalne w ciągu kilkudziesięciu dni  i nadają się na kompost. Z tradycyjnych opakowań zdecydowanie najbardziej optymalnym dla środowiska rozwiązaniem jest szkło, pod warunkiem, że jest poddawane selektywnej zbiórce i recyklingowi. To jedyny surowiec, który może być przetwarzany nieskończoną ilość razy i nigdy nie traci swoich właściwości.

Recykling i drugie życie starych rzeczy

Wybieraj produkty z myślą o tym w jaki sposób możesz je ponownie wykorzystać, aby nie wyrzucać opakowań po jednym zastosowaniu. Wystarczy pobudzić własną kreatywność  i zastanowić się w jaki sposób wykorzystać słoik po ogórkach konserwowych.

Dużym problemem w dobie zjawiska „fast fashion”, czyli częstego wprowadzania przez firmy odzieżowe nowych i tanich kolekcji ubrań są odpady tekstylne. Filozofia zero waste zakłada przede wszystkim ograniczenie nadmiernych zakupów odzieży, a tej, która nie nadaje się do noszenia przerabianie na inne przedmioty użyteczne w domu. Innym sposobem na nowe życie naszych ubrań jest ich wymiana innymi osobami na chociażby na specjalnie w tym celu zorganizowanych otwartych spotkaniach zwanych potocznie „szafingiem”.

Z szacunku dla środowiska

Wszystkie zasady 5R najlepiej podsumować w jedno R jak Respect – czyli szacunek. Szacunek do przyrody i wszystkich aspektów życia. Życie w duchu zero waste to ciągła nauka i szukanie ekologicznych rozwiązań.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Zero_Waste

https://www.pkt.pl/artykul/pomysly-na-obiad-zero-waste-czyli-gotowanie-bez-marnowania-71627

 https://www.goingzerowaste.com/zero-waste-1/

https://bydgoszcz.wyborcza.pl/bydgoszcz/7,48722,24910081,nielegalne-skladowisko-smieci-w-wojnowie-300-ton-szmat-powoli.html

https://www.green-projects.pl/czy-zycie-zero-waste-jest-latwe/

https://www.polenka.pl/diy/zero-waste-wielorazowe-woreczki-na-warzywa-i-owoce-z-firanki-diy.html

https://maamstyle.com/zero-waste-jak-w-prosty-sposob-wprowadzic-je-do-swojego-zycia,24,70

Przygotowała:  A. Filipek