Sytuacja, w której zostajemy zaskoczeni przez burzę, może być dla nas niebezpieczna, dlatego dobrze jest przewidzieć jej nadejście. Meteorolog radzi, by „przede wszystkim „słuchać prognoz pogody i ostrzeżeń meteorologicznych”.
Burza akcentuje się dość wyraźnie na długo przed swoim pojawieniem się w danym miejscu. Pozostawia to czas na reakcję i zabezpieczenie się przed niebezpieczeństwem. Najpewniejszymi znakami są te najbardziej oczywiste.
– Jeżeli chmura zbliża się do nas, robi się coraz ciemniej, a dodatkowo zaczyna grzmieć i wieje silniejszy wiatr, choć jeszcze nie pojawił się deszcz, to możemy się spodziewać zbliżającej się burzy – przypomina meteorolog.

Burze występują w wielu rodzajach. Obserwowanie wyładowań atmosferycznych bywa fascynujące pomimo niebezpieczeństw, które stwarzają.
Liczycie czasem podczas burzy sekundy upływające od błysku do grzmotu? Tu macie ściągawkę, jak prawidłowo obliczyć swoją odległość od miejsca, w które uderzył piorun.
Być może znacie tę samą metodę liczenia, którą od dzieciństwa znam i ja: zaraz po błysku liczyło się sekundy i na każdą z nich „przypadał” jeden kilometr odległości od błyskawicy. W ten sposób można było sprawdzić, czy burza się zbliża, czy oddala – i to z grubsza działało. Gorzej było jednak ze wskazaniem wiarygodnej odległości od miejsca, w które uderzył piorun – przy tym sposobie liczenia wynik był nieprawidłowy, bo aż trzykrotnie zawyżony.

Od błysku do grzmotu

Błyskawica, czyli piorun, to silne wyładowanie elektrostatyczne. Wyładowanie, o którym będę tu mówić, towarzyszy burzy (zaznaczam to, bo istnieją też wyładowania powstające wskutek tarcia o siebie pyłów wulkanicznych czy powstałych wskutek pożarów lasów) i przebiega pomiędzy chmurami albo chmurą a gruntem. Światło mknie z przybliżoną prędkością 300 tys. km na sekundę, więc błysk dociera do naszych oczu natychmiast. Na przebycie drogi z Ziemi do Księżyca światło potrzebuje nieco ponad 1 sekundę, więc opóźnienia powstałe wskutek przebycia drogi kilku czy kilkunastu kilometrów można uznać za zaniedbywalne z naszego punktu widzenia.

Inaczej jest z grzmotem, czyli gromem dźwiękowym wytworzonym wskutek nagłego zwiększenia ciśnienia i temperatury powietrza, które powoduje jego szybkie rozszerzanie się. Dźwięk przemieszcza się duuuużo wolniej niż światło. W dodatku jego prędkość uzależniona jest od temperatury powietrza. Dla 15°C będzie miała wartość 1225 km na godzinę, czyli 340,3 m na sekundę. Przy niższych temperaturach dźwięk będzie mknął wolniej (przy -20°C z prędkością 319,3 m na sekundę), a przy wyższych – szybciej (przy 30°C z prędkością 349,6 m na sekundę).

Jak więc wykorzystać tę wiedzę do policzenia „na piechotę”, jak daleko od nas uderzył piorun? To oczywiście zależy od temperatury powietrza (jak napisałam wyżej), ale dla letnich burz dla ułatwienia można przyjąć w zaokrągleniu, że dźwięk przemieszcza się z prędkością 1/3 kilometra na sekundę. Kiedy więc po zobaczeniu błyskawicy doliczymy do trzech, to grzmot powinien w tym czasie przebyć odległość około 1 kilometra.

Burza złapała nas poza domem: co robić?

1. Unikaj przebywania w pobliżu szczytów i grzbietów górskich.
2. Unikaj otwartych przestrzeni, ale nie stój pod pojedynczym drzewem, słupem. Gęsty drzewostan daje lepszą ochronę.
3. Wyjdź z wody!
4. Jeśli jesteś na otwartej przestrzeni i nie masz gdzie się schować, kucnij, trzymając zetknięte kolana i kostki. Można usiąść na płóciennym lub skórzanym plecaku, torbie, pod warunkiem, że są suche.
5. Nie kładź się na ziemi!
6. Jeśli jesteś w grupie, jej członkowie powinni zachowywać między sobą kilkumetrową odległość.
7. Usuń z ubrania wszelkie metalowe przedmioty.
8. Unikaj kontaktu z wszelkimi przedmiotami, które mogą przewodzić prąd (najlepszymi przewodnikami są metal i woda).
9. Jeśli masz kask, włóż go na głowę

Jak zabezpieczyć dom w czasie burzy?

Upewnij się, czy Twoi bliscy znają podstawowe zasady postępowania w czasie burzy. Jeśli przebywacie w domu, pamiętajcie o czynnościach, które zabezpieczą go oraz znajdujące się w nim sprzęty elektryczne przed uderzeniem pioruna. Gdy na niebie zobaczysz pierwsze błyskawice lub usłyszysz pomruki burzy, to:

• wypnij z gniazd urządzenia elektryczne – uderzenie pioruna może spowodować zniszczenie drogiego sprzętu RTV i AGD. Nie warto narażać się na dodatkowe koszty;
• odepnij kabel antenowy od telewizora – jeśli piorun uderzy w antenę, telewizor oraz wszystkie urządzenia podłączone do niego mogą ulec zniszczeniu;
• odłącz od komputera lub routera kabel internetowy – w przeciwnym razie możesz stracić router, kartę sieciową czy nawet komputer.

Podstawą ochroną jest oczywiście piorunochron, który przyjmuje uderzenie i odprowadza prąd piorunowy do ziemi.

Przypominamy bądź bezpieczny w czasie burzy chroń siebie!

Materiał przygotowały: A. Kita i D. Kowalik

1. https://www.medonet.pl/zdrowie,jak-zachowac-sie-w-czasie-burzy-i-pomoc-osobie-porazonej-piorunem-,artykul,1726569.html
2. https://ostrzegamy.online/jak-zachowac-sie-w-czasie-burzy/
3. https://www.youtube.com/watch?v=z2c8shHGkMM