Psy asystujące to zwierzęta wyjątkowe, które – dzięki swojej ciężkiej pracy i wysiłkowi trenerów – mogą ułatwiać osobom z niepełnosprawnością wykonywanie prostych czynności, dodając im pewności siebie i stając się też często ich najlepszymi przyjaciółmi.
Psy asystujące – rodzaje zadań.
Psy to zwierzęta niezwykle zdolne, chętne do współpracy i uczenia się nowych rzeczy, dlatego wykorzystywane są często do pracy z osobami z niepełnosprawnymi. Pies asystujący może być „oczami”, „uszami” czy nawet „rękoma” osób niepełnosprawnych. Niejednokrotnie staje się też ich najlepszym przyjacielem.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 kwietnia 2010 roku w sprawie wydawania certyfikatów, które potwierdzają status psa asystującego (Dz. U. z 2010 roku Nr 64, poz. 399), można wyróżnić cztery rodzaje psów przewodników w Polsce:
• pies przewodnik osoby niewidomej lub niedowidzącej
Czworonożny przewodnik staje się w pewnym sensie oczami osoby, którą się opiekuje. Pomaga jej w poruszaniu się, zapewniając bezpieczeństwo, ale też dodaje pewności siebie. Dzięki szkoleniu pies prowadzi np. do schodów ruchomych w galerii handlowej, do bankomatu, do kasy w sklepie. Pomaga również odnaleźć się człowiekowi w nowym środowisku.
• pies przewodnik sygnalizujący atak choroby
Pies wyczuwa nadchodzący atak epilepsji lub rozpoznaje objawy ze strony układu krążenia. Sprawdzi się dla ludzi, którzy chorują przewlekle, ale chcą uczestniczyć w normalnym życiu codziennym. Psi asystent potrafi ostrzec o zbliżającym się ataku opiekuna lub inne osoby, dzięki czemu możliwa jest szybka reakcja.
• pies asystent osoby niepełnosprawnej ruchowo
Pomaga osobie poruszającej się na wózku lub za pomocą kuli. Jest wyszkolony, by podnosić rzeczy, włączać, otwierać, naciskać, a nawet przesuwać określone przedmioty.
• pies sygnalizujący osoby głuchej lub niedosłyszącej
Reaguje na określone dźwięki, dzięki czemu może doprowadzić osobę z wadą słuchu do konkretnego celu.
Które rasy najlepiej się sprawdzą jako pies przewodnik?
Ze względu na łagodne usposobienie, wierność wobec opiekuna, otwartość na nowe rzeczy i odwagę, na psa przewodnika najczęściej wybierane są labradory oraz golden retrievery. Nie oznacza to wcale, że psy innych ras nie mogą zostać przewodnikiem. W szkoleniach często uczestniczą także owczarki niemieckie, border collie, ale tak naprawdę każdy pies, który przejawia predyspozycje do pomocy ludziom, może zostać przewodnikiem, nawet mieszaniec (kundelek). Powinien to być jednak pies średniej lub dużej rasy, ponieważ musi on być zawsze widoczny dla ludzi na ulicy.
Nie każdy pies towarzyszący osobie z niepełnosprawnością to pies asystujący. Istnieje możliwość, by pies osoby niepełnosprawnej uzyskał status psa asystującego, nie jest to jednak takie proste. Pies musi odbyć szkolenie i zdać egzamin. Koszt związany z kwalifikacją psa na przewodnika ponosi wówczas osoba niepełnosprawna.
Jak się zachować przy psie przewodniku?
Pies przewodnik, sprawujący opiekę nad osobą niepełnosprawną, jest w pracy. Oznacza to, że nie wolno go rozpraszać. Dlatego nie głaszcz go, nie zaczepiaj ani słownie, ani żadnymi gestami, nie karm i po prostu pozwól mu skupić się na swoim zadaniu. Czworonożny przewodnik pracuje nawet wtedy, gdy jego podopieczny odpoczywa, np. na siedzeniu w autobusie czy pociągu, dlatego nigdy go nie dekoncentruj. Najlepsze co możesz zrobić, to po prostu nie utrudniać psu jego pracy.
Pies przewodnik – komu jest przyznawany?
Organizacje zajmujące się szkoleniem psów przewodników ustalają regulaminy dotyczące wymagań od osoby niepełnosprawnej, która chciałaby mieć przyznanego psa przewodnika.
Musi to być zazwyczaj osoba dorosła (powyżej 18 lat, w niektórych sytuacjach minimalny wiek to 16 lat), lubiąca zwierzęta i chcąca przebywać z psem przez kilkanaście lat, odpowiedzialna, konsekwentna i taka, która będzie potrafiła zaufać czworonogowi, a także chce uczestniczyć w szkoleniach i zgadza się na współpracę (wieloletnią) z fundacją. Nie może posiadać żadnych nałogów uniemożliwiających jej prawidłowe funkcjonowanie. Powinna mieć warunki bytowe i finansowe, jakie zapewnią psu odpowiednią opiekę.
Szczegóły znajdziesz w regulaminie konkretnej fundacji. Psy przyznawane są w pierwszej kolejności osobom aktywnym, uczącym się lub pracujące.

Materiał przygotowały: A. Kita i D. Kowalik

1. https://www.pies.pl/szkolenie/pies-przewodnik-jak-wyglada-szkolenie/
2. https://www.youtube.com/watch?v=gxEHDI8WBOM