POZNAJ NAZWIJ – szerszenie – Strona internatu SOSW dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnych im. Prof. Zofii Sękowskiej w Lublinie

Od zawsze boimy się ukąszeń wszędobylskich owadów: – komarów, pająków, kleszczy, biedronek, pszczół, os i szerszeni. Każde ukąszenie ma podobne objawy: ostry, nagły ból, zaczerwienie skóry, świąd, opuchlizna, odczyn zapalny. Dla wszystkich, jest to bardzo przykre doznanie, ale dla osób uczulonych lub alergików, może być zabójcze, zwłaszcza przy ukąszeniu, pszczół, os czy szerszeni.
W przypadku, gdy ukąszona osoba jest uczulona na jad owadów błonkoskrzydłych, może dojść do wspomnianego wyżej wstrząsu anafilaktycznego.
Pierwszą pomoc: – wezwać pogotowie ratunkowe, gdy reakcja jest bardzo silna oraz gdy ukąszona osoba zgłasza, że jest uczulona na jad,
– przemyć ranę wodą, najlepiej z mydłem,

– warto przyłożyć lód lub ściereczkę zmoczoną zimną wodą,
– obserwować poszkodowanego, aby zyskać pewność, że objawy uczulenia nie powróciły, ponieważ mogły ustąpić tylko na chwilę.
– użądlenie poszkodowanego w okolice jamy ustnej, może spowodować poważne utrudnienia w oddychaniu.
Przyjrzyjmy się największym owadom siejącym postrach, a są to szerszenie: – należą do rodziny osowatych (Vespidae). W Polsce możemy spotkać odmianę europejską, chociaż stosunkowo niedawno do Europy dotarł dużo bardziej groźny szerszeń azjatycki, żyjący w Azji Południowo-Wschodniej, Południowej oraz wschodniej Rosji. Gatunek azjatycki został przywieziony do jednego z portów we Francji w kontenerze z porcelaną chińską w 2004 roku. Od tego czasu zdążył już zadomowić się w niektórych regionach Francji; z ostatnich informacji wynika, że widziano go również w belgijskiej Flandrii.
– Szerszeń w Polsce jest bardzo dobrze znany, dość często zakłada swoje gniazdo w bliskiej odległości od skupisk ludzkich. Żywi się owadami (np. muchówkami, pszczołami), sokami z drzew i owocami. Na chwilę obecną wyodrębniono 26 gatunków szerszeni. Odmiany występujące w Polsce posiadają żółty odwłok w czarne pasy i rudoczarną głowę. Ubarwienie może zmieniać się ze względu na płeć, stadium rozwoju oraz region, w którym występuje. Długość robotnicy to około 17-24 milimetrów, samca 21-23 milimetrów, a królowej 25-35 milimetrów. Szerszenie azjatyckie mają barwę czarną z pomarańczowo-żółtymi pasami. Ich długość jest większa od odmiany europejskiej – u królowej będzie to od 25 do 45 milimetrów, rozpiętość skrzydeł to około 76 milimetrów. Mogą zająć opuszczony ul lub budkę lęgową ptaków. Ponadto szerszenie co roku zmieniają miejsce pobytu i zakładają swoje gniazda w nowych miejscach.
– Szerszeń atakuje, gdy wyczuje zagrożenie zbliżające się do gniazda. Jeżeli w naszym otoczeniu zauważymy gniazdo szerszeni, powinniśmy się powoli wycofać, by nie sprowokować ich do ataku. Same z siebie nie atakują, z natury są mniej agresywne niż osy.
– Powinniśmy panować nad swoim ciałem, nie wykonywać żadnych gwałtownych ruchów, a przede wszystkim nie wymachiwać rękami. Warto także, o ile to możliwe, zakryć najwrażliwsze miejsca naszego ciała.
– Sytuacja wygląda inaczej w przypadku odmiany azjatyckiej. Ukąszenie szerszenia tej odmiany jest porównywalne z uczuciem wbijanego w nogę gorącego gwoździa. W skutek użądlenia tego owada, każdego roku w samej tylko Japonii, ginie około czterdzieści osób, głównie w wyniku wstrząsu anafilaktycznego. Wstrząs ten jest bezpośrednim zagrożeniem życia i wymaga jak najszybszego podania adrenaliny, aby nie doszło do uduszenia.
– Jeśli zdarzy się, że szerszeń wleci do naszego domu, przede wszystkim powinniśmy zachować spokój. Nie należy wykonywać żadnych gwałtownych ruchów, nie powinniśmy również krzyczeć.
– Takie zachowania mogą sprowokować owada do ataku – raczej bez powodu nie użądli. Najlepiej udać się do innego pokoju lub pomieszczenia i zamknąć drzwi. Jeśli w pokoju jest dziecko, należy je również niezwłocznie zabrać do innego pomieszczenia.
– W przypadku, gdy zdecydujemy się samodzielnie wygonić szerszenia z naszego domu, powinniśmy ubrać na siebie co najmniej dwie warstwy ubrań – z uwagi na długość żądła szerszenia. Szyję należy owinąć szalikiem i ochronić głowę. Nie należy zakładać jaskrawych ubrań, ponieważ taki kolor może rozwścieczyć owada.
– W następnej kolejności należy otworzyć okno, aby zachęcić go do samodzielnego opuszczenia mieszkania, można też spróbować wygonić go gazetą. Istnieją specjalne spraye przeciwko szerszeniom oraz elektryczne rakietki do ich zwalczania, które możemy w takiej sytuacji wykorzystać.
– Jeżeli próbujemy uderzyć go np. kapciem, musimy dobrze w niego wycelować, ponieważ jeśli nie trafimy zaatakowany owad zacznie się bronić.
– Sam nie pozbędziesz się gniazda szerszeni, a strażacy nie zawsze mogą ci w tym pomóc.
– Gniazdo szerszeni dość łatwo rozpoznać, ponieważ wyglądem przypomina papierową bryłę sporych rozmiarów o nieokreślonym kształcie. Rozmiarem osiąga nawet 50 centymetrów długości i wysokości.
– Nie wolno usuwać gniazd szerszeni na własną rękę. Należy pamiętać, że w gnieździe mieszkają setki tych owadów, a kilkukrotne ukąszenie najprawdopodobniej będzie skutkować śmiercią. Najlepiej jest w celu usunięcia takiego gniazda wezwać pracowników firmy specjalizującej się w takich usługach. Koszt wyniesie około 100-350 zł.
– Istnieje również możliwość wezwania w tym celu straży pożarnej, jednak tylko w przypadku wystąpienia zagrożenia życia człowieka lub jeśli gniazdo szerszeni znajduje się w pobliżu budynków użyteczności publicznej.
– Zwykle szerszenie budzą grozę i są uznawane za dużo bardziej niebezpieczne niż osy, głównie ze względu na ich rozmiar i odgłos brzęczenia, jaki wydają podczas poruszania skrzydłami. Warto wiedzieć jednak, że szerszeń jest mniej agresywny niż osa, jeżeli nie będzie prowokowany, raczej nie użądli. Jego jad również jest porównywalnie niebezpieczny z jadem pszczół i os, oczywiście w przypadku osób nie uczulonych. Użądlenie jest jednak dużo bardziej bolesne z uwagi na większe i głębiej wbijające się żądło. Jad zawiera też dużo więcej trujących toksyn.
Bądźmy więc czujni, ostrożni!

Materiał przygotowała: M. Żydek