Choć na ziemi i szczęścia i mocy tak mało,
na niebie zawsze to samo!
Wszechświat wciąż reklamuje swą moc i wspaniałość
Gwiaździsta, świetlna reklama… /Maria Pawlikowska – Jasnorzewska/

Gwiazdozbiory widoczne w Polsce
Często bezchmurne noce sprzyjają obserwacjom nieba. Dobrze też wiedzieć, co się ogląda. Większość gwiazdozbiorów jest widoczne w Polsce tylko okresowo. Te, które możemy odszukać na niebie przez cały rok są jedynie cztery: Mała Niedźwiedzica, Wielka Niedźwiedzica,

Smok oraz Żyrafa. Okresowo pojawiają się również takie konstelacje jak: Andromeda, Gwiazdozbiór Barana, Bliźnięta, Byk, Cefeusz, Centaur, Delfin, Rzeka, Gołąb, Herkules, Hydra, Jaszczurka, Jednorożec, Kasjopeja, Kompas, Korona Południowa, Korona północna, Koziorożec, Kruk, Lew, Mały Lew, Lis, Lutnia, Łabędź, Orion, Orzeł, Panna, Pegaz, Perseusz, Piec, Mały Pies, Wielki Pies, Pompa, Psy Gończe, Puchar, Rak, Rufa, Ryba Południowa, Ryby, Ryś, Rzeźbiarz, Sekstant, Skorpion, Strzała, Strzelec, Tarcza, Trójkąt, Waga, Warkocz Bereniki, Wąż, Wężownik, Wieloryb, Wilk, Wodnik, Wolarz, Woźnica, Zając, Żuraw oraz Źrebię.

Wielka Niedźwiedzica

Wielka Niedźwiedzica jest znana również pod nazwą Wielki Wóz. Jest to najbardziej znana z konstelacji, którą widać na nocnym niebie przez cały rok. Takie konstelacje nazywa się okołopolarnymi. Wielka Niedźwiedzica składa się z dużej ilości gwiazd. Siedem najjaśniejszych tworzy kształt przypominający wóz. Cała konstelacja wygląda jak niedźwiedź, ale nadal popularnie nazywana jest Wielkim Wozem.

Mała Niedźwiedzica

Znana również jako Mały Wóz, Mała Niedźwiedzica jest dla astronomów jedną z najważniejszych konstelacji. Mała Niedźwiedzica jest konstelacją nieba północnego. Widoczna w Europie przez cały rok, czasem jest nazywana Małym Wozem. Główna gwiazda tej konstelacji to Polaris – dla astronomów – jedna z najważniejszych gwiazd na niebie. Wszystkie inne ciała niebieskie krążą w cyklu dziennym wokół tego punktu odniesienia. Polaris odgrywa też ważną role w podaniach Indian Vedas – jako lidera grupy bogów. Mała Niedźwiedzica ma podobny kształt do Wielkiej Niedźwiedzicy, czasem nazywanej Wielkim Wozem. W przeciwieństwie do „dyszla” Wielkiego Wozu, dyszel Małego Wozu nie jest prosty, a raczej wygięty w górę.

Gwiazdozbiór Smoka

Smok – znana już wielu starożytnym kulturom konstelacja dalekiej północy, ósma pod względem zajmowanej powierzchni. Liczba gwiazd widocznych nieuzbrojonym okiem wynosi około 80. W Polsce widoczna przez cały rok, najlepiej oglądać ją podczas cieplejszych miesięcy.

Gwiazdozbiór Żyrafy

 

Żyrafa zwana też Wielbłądem – 18. co do wielkości, gwiazdozbiór okołobiegunowy nieba północnego pomiędzy Gwiazdą Polarną a Woźnicą. Liczba gwiazd dostrzegalnych nieuzbrojonym okiem: około 50. Widoczny w Polsce przez cały rok. Najlepiej obserwować go w miesiącach zimowych.

Jak obserwować niebo? Na początek wystarczą oczy i lepszy lub gorszy atlas nieba. Może to być obrotowa mapa nieba, może być mapka z czasopisma popularno-naukowego lub wydrukowany atlas komputerowy na kartce papieru A4. Przyda się także niewielkiej mocy latarka diodowa (LED) dająca czerwone światło. Teraz wystarczy wyszukać dość ciemne miejsce, z dala od lamp i spojrzeć w niebo. Wbrew pozorom bardzo ciemne niebo nie jest najlepszym rozwiązaniem dla początkujących. Musi być ciemne na tyle, by było widać najjaśniejsze gwiazdy, natomiast warunki „idealne” tylko utrudniają życie początkującym. Po prostu nasze oczy też muszą nauczyć się rozpoznawać gwiazdy.

Materiał przygotowały: p. D. Kowalik i p. A. Kita

Zapraszamy do obserwacji, może uda Ci się zobaczyć spadająca gwiazdę!

 

1. https://www.urania.edu.pl/gwiazdozbiory/gwiazdozbiory-nieba-letniego-polsce
2. https://teleskopy.pl/astronomia_dla_poczatkujacych.html
3. https://wikipedipl.a.org/wiki/Gwiazdozbi%C3%B3r